Historia tłoczenia oleju, czyli początki branży olejarskiej

Historia tłoczenia oleju zaczyna się kilka tysięcy lat przed naszą erą. Jednakże to dopiero teraz oleje zyskały tak znacząco na popularności.

Olej nierafinowany, rafinowany, raw, zimnotłoczony, vergin, tłoczony na ciepło, na gorąco… Z takimi określeniami mierzymy się codziennie stojąc przed sklepową półką z tłuszczami roślinnymi. Czy wiemy co kryje się za tymi hasłami? Czy panująca moda na oleje to efekt ich odkrycia czy może były dawniej równie popularne?

Oleje są znane od tysiącleci

Oleje roślinne znane są ludzkości conajmniej od kilku tysięcy lat. Na stanowiskach archeologicznych (datowanych na epokę brązu) znajdujących się na terenach Bliskiego Wschodu oraz terenów centralnej Azji, natrafić można na ślady wykorzystywania  nasion lnu, maku, bawełny, rzepaku, sezamu czy olejku migdałowego. W Chinach używano oleju sojowego i to na 2000 l. p.n.e.!Jeszcze mocniejsze dowody na używanie tłuszczów roślinnych możemy znaleźć w starożytności. Badacze zamierzchłych czasów utrzymują, że olej znany był zarówno w antycznej Grecji, starożytnym Rzymie, a także wśród pierwszych Słowian. Świadczyć o tym mają np. zalecenia Hipokratesa, który polecał uśmierzać ból brzucha olejem lnianym, czy też znalezione w grobowcach faraonów flakony zawierające olej palmowy lub olej z czarnuszki. Egipcjanki, które wielką rolę przykładały do pielęgnacji swojej urody, regularnie stosowały olejowanie włosów. Należy pamiętać, że ich wykorzystywanie nie było jednak tak powszechne, jak to ma miejsce w dzisiejszych czasach, a wszystko z powodu tłoczenia oleju – to nie było łatwe. Początkowo do tego celu wykorzystywano słońce lub ogień – rośliny pod wpływem ciepła zaczęły wydzielać oleistą substancję, którą następnie zbierano. W Meksyku i Ameryce Południowej stosowano ciekawą metodę wykorzystującą gotowanie. Podpieczone nasiona słonecznika oraz orzechy ziemne ucierano na pastę, a następnie gotowano. Powodowało to wytrącenie się tłuszczu, który osadzał się na wierzchu wody, co ułatwiało jego zbieranie. Podobnie postępowano w Afryce z ziarnami palmowymi oraz miąższem kokosowym. Po ugotowaniu miazgi oddzielano tłuszcz od wody.  

olej kokosowy tłoczenie

Tłoczenie oleju nie takie proste

Wspomniane wyżej metody były bardzo nieefektywne. Pierwsze kroki mające usprawnić pozyskiwanie tłuszczu z roślin podjęto w podobnym czasie, ale w różnych rejonach świata. Chińczycy, Grecy, Rzymianie, Egipcjanie… 

Do rozcierania nasion zaczęto używać kamiennych moździerzy i tłuczków, kamieni młyński, czasem stóp, aby skruszyć roślinną materię. Rozdrobnione fragmenty układano następnie na płaskich koszach z wikliny (sita), które układano jedne na drugich w wysokie stosy, a następnie prasowano za pomocą dźwigni lub pras klinowych. Na uwagę zasługuje fakt, że ulepszoną wersję prasy drewnianej (z prowadnicami i wyciągarką) używano aż do końca średniowiecza.

Krokiem usprawniającym pozyskanie oleju było wynalezienie prasy stemplowej w Holandii w 1600 roku. Była ona używana przez kolejne 200 lat nie tylko w celach spożywczych, ale także do wydobywania ropy. Kolejne stulecie to czasy rozwoju i prężniejszego przemysłu, pojawiały się wynalazki. W temacie, który nas interesuje w 1750 r. wynaleziono młyn walcowy i prasę hydrauliczną (Joseph Bramah w Anglii). W 1876 w Stanach Zjednoczonych V. D. Anderson podczas wystawy obserwował druk prasy drukarskiej na ciągłym wsadzie papieru (zamiast jednego arkusza). Wpadł na pomysł, że powinien istnieć ciągły sposób wydobywania oleju z nasion oleistych i orzechów. W 1900 roku znacząco ulepszył rzymski wynalazek – prasę śrubową – nazwał ją wytłaczarką Expeller®. Wytłaczarki te po niewielkich modyfikacjach działają do dnia dzisiejszego w przemyśle olejowym.

Darmowa dostawa od 200 zł

Ostatnio w sklepie pojawiły się:

  • sos paprykowy
    Musztardy i sosy

    Sos paprykowy Sosta 200 g

    24,90  Dodaj do koszyka
  • musztarda z cebulką
    Musztardy i sosy

    Musztarda z cebulką Sosta

    13,90 19,90  Wybierz opcje
  • masło klarowane
    Masło klarowane

    GHEE masło klarowane 700 ml

    64,90  Dodaj do koszyka

Szanowni Państwo!

Niedawno uruchomiliśmy nową stronę internetową. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby działała bez zarzutów. Mamy nadzieję, że korzystanie z niej będzie przyjemniejsze, a składanie zamówień bezpieczniejsze, prostsze i szybsze.

Jeśli zauważą Państwo błędy techniczne, wizualne lub tekstowe w obrębie strony, będziemy wdzięczni za ich zgłoszenie na [eeb_content]biuro@sosta.pl[/eeb_content]

Dziękujemy!